Interview met expert Johanneke Schaap

• september 28, 2023

Johanneke Schaap is 50 jaar. Na haar opleidingen tot apothekersassistent en chemisch analist begon ze een paar jaar geleden aan de studie Farmakunde. Inmiddels werkt ze alweer 2 jaar als Farmakundige klinische farmacie backoffice in het Isala Ziekenhuis. ‘Mijn kracht ligt bij het verbeteren van werkprocessen en de juiste randvoorwaarden scheppen om ordelijk en efficiënt doelen te behalen.’ In haar vrije tijd is het haar passie bergwandelingen te maken. In de bergen ervaart ze een ultiem gevoel van vrijheid. Ook geniet ze graag van tijd met haar gezin, de mooie gesprekken en het samenzijn.

Bij KennisConnect hebben we graag aandacht voor farmakundigen en farmaceutisch consulenten. Omdat hun toegevoegde waarde in onze branche enorm kan zijn. We gingen met Johanneke in gesprek!

Hoe kwam je er toe een studie Farmakunde te gaan doen?

‘Ik heb jaren met veel plezier als apothekersassistent gewerkt. Op een dag werd ik door een collega getipt over de opleiding Farmakunde. Ik was gelijk verkocht. Toch heb ik even getwijfeld. Kon ik het allemaal combineren? Maar de kinderen waren al groter en ik wil me graag blijven ontwikkelen. Toen heb ik vol overtuiging de stap gezet.’

Wat doet een farmakundige in een klinische farmacie?

‘Een farmakundige is breed geschoold. Er komen tijdens de opleiding veel verschillende onderwerpen aan bod. Van farmacologie tot kwaliteitsmanagement en gezondheidsvoorlichting. En van bedrijfsvoering tot projectmanagement, communicatie en nog veel meer. Wat een farmakundige in de praktijk doet kan dus heel erg uiteenlopen. Het is mijn kracht om een actieve bijdrage te leveren aan de verbetering van werkprocessen en daarvoor de juiste randvoorwaarden te scheppen. Ik weet hoe je doelmatig een project leidt en ik zorg voor de helicopterview. Vanuit mijn achtergrond als apothekersassistent heb ik ook goed zicht op wat er op de werkvloer speelt en welke behoeften er zijn. Ik maak dan graag de praktische vertaalslag. Een farmakundige is multi-inzetbaar: een echte spin in het web.’

Een echte spin in het web

‘In de praktijk pak ik veel projecten op. Ik geniet van de vrijheid die ik krijg om alles uit te zoeken, mensen te motiveren en om de actieplannen te maken. Ik houd van organiseren en vind het leuk dat ik met verschillende collega’s samenwerk. Ik neem taken weg bij operationeel leidinggevenden en (ziekenhuis)apothekers, zodat zij weer ruimte hebben voor andere zaken en dat komt de apotheekorganisatie ten goede.’

Van welke projecten gaat je hart sneller kloppen?

‘Als er een opdracht is waar ik echt in moet duiken, ben ik op m’n best. Uitzoeken, overleggen en onderbouwen om zo uiteindelijk tot een goede praktische oplossing te komen. Heerlijk! Daarnaast geef ik graag gastlessen aan apothekersassistenten in opleiding.’

Als farmakundige speel je een belangrijke rol tussen de (ziekenhuis)apothekers en het team. Hoe pak je dat aan?

‘Ik ben iemand die veel waarde hecht aan openheid, goede communicatie en een prettige werkomgeving. In projecten zorg ik ervoor dat er diverse teamleden aanwezig zijn met verschillende functies. Door ervoor te zorgen dat alles vanuit verschillende invalshoeken en vakgebieden wordt belicht, kan een gedragen oplossing ontstaan. Bij aanvang van een nieuw project heb je altijd kartrekkers en hakkezanders. Ik probeer beide partijen actief te betrekken en zorg ervoor dat iedereen wordt gehoord. Ik vraag of ze willen meedenken en waar we op moeten letten. Zo creëer je draagvlak en enthousiasme en dat is essentieel voor de succesvolle uitrol van een plan.’

We merken dat de positie van de farmakundige soms in de praktijk nog lastig is. Hoe ervaar jij dat?

‘Ik krijg in mijn werk veel vrijheid en verantwoordelijkheid. Dat is fijn. Wel merk ik dat het Isala nog zoekende is als het gaat over de plek van de farmakundige in het organogram. Dat maakt dat je je soms nog een beetje ‘zwevend’ voelt. Maar ik mag zeker niet klagen, met een fijne leidinggevende, leuke collega’s en interessante projecten heb ik het goed voor elkaar.’

Hoe zie je de toekomst van je vak?

‘Positief! In vacatures zie je steeds vaker dat farmakundigen worden gevraagd voor verschillende specialismen. Kwaliteitsfunctionaris, projectleider medicatieveiligheid, manager in een openbare apotheek… Een farmakundige kan het allemaal. De veelzijdigheid en toegevoegde waarde wordt steeds bekender in de verschillende bedrijfstakken, zorginstellingen en non-profit overheidsinstellingen. Dat is een goede zaak. Ik hoop dat deze trend doorzet en dat de rol van farmakundige nog meer erkend en ingezet wordt.’

Ik probeer actief bij te dragen aan de ontwikkeling van mijn vak

‘Ik probeer ook actief bij te dragen aan de ontwikkeling van mijn vak. Ik zoek contact met andere farmakundigen, zodat we van elkaar kunnen leren. En ik houd nieuwe ontwikkelingen in de gaten die het werk in de apotheekorganisatie kunnen verbeteren of vereenvoudigen. Denk bijvoorbeeld aan een cytostatica bereidingsrobot en de rol die dit kan spelen in de apotheek. Een farmakundige kan tests uitzetten en valideren. Dat zijn belangrijke stappen.’

De VAF is mede door jou opgericht.

‘Om de bekendheid van farmakundigen te vergroten heb ik in 2021 met 3 anderen de Vereniging Alumni Farmakunde (VAF, www.alumnifarmakunde.nl) opgezet. De VAF staat voor verbinding tussen (oud) studenten, (oud) docenten en andere betrokken partijen in het farmaceutisch werkveld. We organiseren activiteiten om de verbinding te vergroten. En werken nauw samen met de opleiding Farmakunde aan de Hogeschool Utrecht voor het geven van voorlichting en gastlessen. We vinden het belangrijk dat kennis, ervaringen en contacten worden uitgewisseld en zetten ons daar middels de VAF graag voor in.’

Wie is jouw grootste inspiratiebron?

‘Voordat ik met de studie Farmakunde begon is dat een QA-apotheker geweest. Hij daagde mij altijd uit om mee te denken in verbeterprocessen en liet me tig keer de ‘waarom vraag’ beantwoorden. Ik weet nu hoe waardevol dat is. Ik vind het sowieso heel inspirerend als mensen me voeden met kennis en me uitdagen. Ze triggeren hiermee mijn creativiteit en daar bloei ik enorm van op. Tijdens mijn studie Farmakunde vervulden mijn mede studenten en docenten daarin een grote rol. Ook mensen die doorzetten zijn voor mij een inspiratiebron. Ik heb veel bewondering voor het feit dat ze niet stoppen tot hun doel is bereikt.’

Wat wil je de lezer meegeven?

‘Geef nooit op! Als je echt iets wilt bereiken, dan kom je er wel. Soms misschien met omwegen of hobbels op de weg, maar uiteindelijk lukt het.’

Johanneke heeft deelgenomen aan onze training speciaal voor farmakundigen, teamleiders en farmaceutisch consulenten ‘jouw skills maximaal inzetten’

We schreven een blog over de toegevoegde waarde van farmakundigen en consulenten ‘de farmakundige komt niet uit de verf. En dat is een gemiste kans..’

Benieuwd naar de toegevoegde waarde van farmaceutisch consulenten? Wij gingen daarover in gesprek met Linda Middelkoop.